Arkeolojik alanlarda mimari düzenlemelerin ve sunum tekniklerinin Türkiye'deki örnekler üzerinden karşılaştırmalı değerlendirilmesi

Abstract

Arkeolojik miras alanları ve ören yerleri geçmişte yaşamış uygarlıklar ve toplumlar hakkında çeşitli bilgiler barındırmakta ve bu bilgilerin günümüze taşınmasına olanak sağlamaktadır. Evrensel değer taşıyan arkeolojik eserlerin sürdürülebilirliğini sağlamak için birçok onarım ve bakım yöntemi uygulanmakta, çeşitli koruma tedbirleri alınmaktadır. Fakat bu eserlerin sürdürülebilirliğinin sağlanması çeşitli müdahalelerin ve koruma tedbirlerinin yanında ancak bulguların ve araştırmaların çağdaş sunum teknikleri ve mimari yöntemler kullanılarak ziyaretçiler ile buluşturulması, bulguların kamu tarafından algılanması böylece kamu üzerinde koruma bilinci oluşturulması ile mümkündür. Bu bağlamda arkeolojik miras alanlarında, alan yönetim planı kapsamında alanın sunumu ve sergilenmesi için çeşitli analizler ve değerlendirmeler yapılmalı, bulguların ve araştırmalara dayalı bilgilerin ziyaretçilere aktarımı için doğru yöntemler belirlenmeli ve alan üzerinde gerekli tasarımlar ve mimari düzenlemeler yapılmalıdır. Bu makalede çeşitli sunum teknikleri, mimari düzenlemeler, fiziksel ve algısal uygulamalar, Türkiye’de seçilen dört arkeolojik alan üzerinden değerlendirilmiştir. Bu alanlar Konya Çatalhöyük, İzmir Yeşilova Höyüğü, Bursa Aktopraklık Höyük ve Aksaray Aşıklı Höyük olarak belirlenmiştir. Araştırma kapsamında seçilen dört alanda da çeşitli mimari düzenlemeler uygulanmış ve bu arkeolojik alanlar çeşitli çağdaş sunum teknikleri ile donatılmıştır. Belirlenen ören yerlerinde yapılan düzenlemeler ‘hedefler’ ve ‘tasarım kriterleri’ başlıkları altında karşılaştırmalı olarak yerinde incelenmiştir. Sonuç olarak da arkeolojik alanların belirlenen kriterler bağlamında koruma ve kazı çalışmalarının verimli şekilde sürmesi ve bulguların ziyaretçilere daha nitelikli şekilde aktarımı için gerekli bilgiler ortaya konmuştur.Bu makalede çeşitli sunum teknikleri, mimari düzenlemeler, fiziksel ve algısal uygulamalar, Türkiye’de seçilen dört arkeolojik alan üzerinden değerlendirilmiştir. Bu alanlar Konya Çatalhöyük, İzmir Yeşilova Höyüğü, Bursa Aktopraklık Höyük ve Aksaray Aşıklı Höyük olarak belirlenmiştir. Araştırma kapsamında seçilen dört alanda da çeşitli mimari düzenlemeler uygulanmış ve bu arkeolojik alanlar çeşitli çağdaş sunum teknikleri ile donatılmıştır. Belirlenen ören yerlerinde yapılan düzenlemeler ‘hedefler’ ve ‘tasarım kriterleri’ başlıklarıaltında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Sonuç olarak da arkeolojik alanların belirlenen kriterler bağlamında koruma ve kazı çalışmalarının verimli şekilde sürmesi ve bulguların ziyaretçilere daha nitelikli şekilde aktarımı için gerekli bilgiler ortaya konmuştur.

Archaeological heritage sites provide various information about past civilizations and transfer this information to the present-day. In order to ensure the sustainability of archaeological heritage, many restoration and conservation methods are applied. However, ensuring the sustainability of these monuments or cultural assets is only possible by banding together the artifacts, findings, and visitors by using contemporary presentation and architectural techniques, as well as various conservation applications. By that means, heritage can be better perceived by the society, and awareness is created on the public. In this context, in the archaeological heritage sites, various analyzes and evaluations should be made for the presentation of the site and cultural assets. The correct methods should be determined for the transfer of findings and information based on research to the visitors, and the essential architectural design arrangements should be made on the archaeological site. In this article, a variety of presentation techniques, architectural arrangements, which are evaluated over four selected archaeological sites in Turkey. These are Konya Çatalhöyük, İzmir Yeşilova Höyük, Bursa Aktopraklık Höyük and Aksaray Aşıklı Höyük. Within the scope of the research, various architectural arrangements have been applied and have been already equipped with various contemporary presentation techniques to all four selected sites. The arrangements made in the designated archaeological sites have been comparatively analyzed under two main titles of "aims”, and "design criteria". As a result, the information was provided for the sustainability of the archaeological sites.In this article, a variety of presentation techniques, architectural arrangements, physical and sensory applications, which are evaluated over four selected archaeological sites in Turkey. These areas are determined as Konya Çatalhöyük, İzmir Yeşilova Höyük, Bursa Aktopraklık Höyük and Aksaray Aşıklı Höyük. Within the scope of the research, various architectural arrangements have been applied and have been already equipped with various contemporary presentation techniques to all four selected areas. The arrangements made in the designated archaeological sites have been comparatively analyzed under two main titles of "aims", and "design criteria". As a result, the necessary information was provided for the conservation and excavations of the archaeological sites to continue efficiently in the context of the specified criteria and to convey the findings to the visitors in a more qualified manner.