Türkiye Modern Mimarlığının Unutulmuş bir İsmi: Hasan Halit Femir (1910-1954)

Abstract

Çalışma, Türkiye’nin modern mimarlık tarihinin unutulan sayısız aktöründen biri olan Halit Femir’in eğitimci kimliği ve zengin mimari üretimiyle katkıda bulunan bir aktörün mimarlık tarihinde alması gereken yerine vurgu yapmayı amaçlamaktadır. Halit Femir’in hayatı ve mimari ürünlerini inceleyen bir tez çalışmasına dayanan yazımız, Güzel Sanatlar Akademisi mezunu ve bir zamanlar hocası da olan Halit Femir’in mimari üretimini, dönemi ve yaşamı bağlamında değerlendirmektedir. Çalışma için Arkitekt dergisi ve gazete arşivleri, Le Corbusier Vakfı (Paris), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Personel Dairesi ve Öğrenci İşleri arşivlerinin yanı sıra, mimarın aile arşivine başvurulmuştur. Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Şubesi’nin 1937 yılı mezunlarından, Halit Femir, kariyeri boyunca ana akım mimari etkilerden uzak, çağının ötesinde, rafine bir mimari dil geliştirmiştir. En önemli yapısı, kentte bir harabe olarak varlığını sürdüren, bir zamanlar kentin kültürel yaşamının odağı olan Lido Yüzme Havuzu’dur. Femir, Güzel Sanatlar Akademisi’nde edindiği birikimleri ve kariyerinin erken dönemlerinde Avrupa’da yaptığı stajların edinimlerini eserlerine yansıtmıştır. İşlevsel ve rasyonel kurgulanmış projelerinde, her zaman yeniyi takip etmiş, çağdaş malzeme ve teknolojinin kullanımını önemsemiştir. Büyük ölçekli projelerde belli isimlerin çalıştığı dönemde, projelerini kişisel bağlantıları yoluyla, yeni ortaya çıkan burjuva sınıfı işverenliğinde, tasarlamıştır. 44 yaşındaki erken ölümüne rağmen, çoğu, konut ve küçük ofis yapıları olmak üzere, farklı ölçekteki ve çok sayıdaki projelerinin yanında, Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki eğitimci kimliği ile mimariye önemli izleri olmuştur. Bu yüzden, mimarın eserlerini belgelemek, eğitim ve mimari pratikteki genel yaklaşımı hakkında bilgi vermek, Güzel Sanatlar Akademisi’nin tarihi açısından önem taşımaktadır.