Structural conservation of Cevher Paşa Bath in Kale, Denizli

Abstract

The study has focused on structural conservation of a historical monument in an archeological site. Cevher Paşa Bath, which is located in Kale (ancient Tabae) archeological site in Denizli and dated to the 15th century, is selected as the case study. The aim of the study is to propose a framework for structural conservation of the ruins of Cevher Paşa Bath so that conservation work regarding similar masonry ruins in archeological sites belonging to Turkish period can be guided. First, the bath was documented by using 3D Laser Scanner. Then, historical and theoretical framework including development of baths, loads of masonry buildings and evaluation of interventions in similar cases was constituted. Characteristics of the case study was defined in terms of location, landform, history, site and mass characteristics, architectural features, structural characteristics, structural calculations and alteration analysis. Condition report of the bath was prepared in form of tables. To identify original state of the bath, restitution was carried out. Nevertheless, the restoration approach is not reintegration, but only consolidation and presentation in order to sustain integrity with the archaeological site whole. Therefore, to prevent further damages, emergency interventions such as temporary shoring are proposed. Structural calculations have revealed that strength of the walls corresponds to stresses and overturning moment. So, the restoration work includes only supporting of arch remains and the weakest corner of the bath, which was determined by calculations. Some walls of the ruin are weaker than other parts. These parts need further analysis by civil engineers, and if necessary, consolidation can be carried out. The monument management plan points out the necessity of collaboration of Kale Municipality, RT Ministry of Culture and Tourism, Aydın Regional Council for Conservation of Cultural Assets, Directorate of Excavations in General Directorate of Cultural Assets and Museums, Aydın Conservation Implementation and Inspection Office, Department of Architectural Restoration and Department of Civil Engineering of IZTECH and History of Art Department of Ege University, and monitoring of the changes the bath four times in every year.

Bu çalışma, arkeolojik sit alanında bulunan taşınmaz kültür varlıklarının strüktürel korumasına odaklanmıştır. Denizli, Kale (antik Tabae) arkeolojik sit alanı içerisinde bulunan ve 15. yüzyıla tarihlenen Cevher Paşa Hamamı, çalışma konusu olarak seçilmiştir. Çalışmanın amacı, Cevher Paşa Hamamı’nın kalıntılarının strüktürel korumasına yönelik ilkeler ortaya koymaktır. Böylece, arkeolojik alanlardaki Türk dönemine ait benzer kalıntıların koruma çalışmaları yönlendirilebilecektir. Çalışma kapsamında ilk olarak, hamam yapısı 3B Lazer Tarayıcı kullanılarak belgelenmiştir. Daha sonra hamamların tarihsel gelişimi, yığma yapılardaki yükler ve benzer örnek olaylardaki müdahalelerin değerlendirilmesinden oluşan tarihsel ve kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Hamamın; konum, arazi şekli, tarih, yakın çevre, kütle özellikleri, mimari özellikler, yapısal özellikler ve değişmişlik durumu ortaya konmuştur. Ayrıca durum raporu tablo halinde hazırlanmıştır. Hamamın özgün durumunu tanımlamak için restitüsyonu yapılmıştır. Yapının arkeolojik alanla bütünlüğünü sağlamak için tamamlamadan kaçınılmıştır. Sağlamlaştırma ve sunuma yönelik bir yaklaşım tercih edilmiştir. Yıkılma riskine karşı geçici destekleme acil müdahale olarak önerilmiştir. Yapısal hesaplamalar, duvar kalıntılarının mukavemetinin gerilimleri ve devrilme momentini karşılayabildiğini göstermiştir. Sağlamlaştırma kapsamında, sadece kemer kalıntılarının desteklenmesi ve strüktürel hesap sonucu belirlenen en zayıf köşenin güçlendirmesi önerilmiştir. Ancak bazı duvar kalıntıları diğer kısımlardan daha zayıf çıkmıştır. Bu kısımlar inşaat mühendisleri tarafından daha detaylı analiz edilmelidir ve eğer gerekli görülürse, sağlamlaştırılmaları sağlanmalıdır. Anıt yönetim planı; Kale Belediyesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesindeki Kazı Başkanlıkları, Aydın Koruma Uygulama ve Denetim Büroları, İYTE Mimari Restorasyon ve İnşaat Mühendisliği Bölümleri ve Ege Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün iş birliğine dikkat çekmektedir ve yılda dört kez düzenli olarak yapıdaki değişimlerin kontrolünü önermektedir.